eye

База данных «Человек года Витебщины»

type your text for first image here

База данных «Человек года Витебщины»

База данных «Прыдзвінскі край: гісторыя і сучаснасць»

type your text for second image here

База данных «Прыдзвінскі край: гісторыя і сучаснасць»

База данных «Витебщина: документальное наследие»

type your text for third image here

База данных «Витебщина: документальное наследие»

База данных «Художники Витебщины»

type your text for 4th image here

База данных «Художники Витебщины»

База данных «Афганистан. Без права на забвение»

type your text for 5th image here

База данных «Афганистан. Без права на забвение»

База данных «Каталог подписных изданий»

type your text for 7th image here

База данных «Каталог подписных изданий»

База данных «Вызваленне Віцебшчыны. 1943–1944»

type your text for 8th image here

База данных «Вызваленне Віцебшчыны. 1943–1944»

Виртуальный проект «Витебщина в войне 1812 года»

type your text for 9th image here

Виртуальный проект «Витебщина в войне 1812 года»

Виртуальный проект «Святые покровители Витебщины»

type your text for 10th image here

Виртуальный проект «Святые покровители Витебщины»

Виртуальный проект «Военные дороги библиотекарей Витебщины»

type your text for 11th image here

Виртуальный проект «Военные дороги библиотекарей Витебщины»

База данных «Рэгіянальны архіў перыядычных выданняў»

type your text for 12th image here

База данных «Рэгіянальны архіў перыядычных выданняў»
Выборы Президента Республики Беларусь

  • anons-NEW-BOOKS 13-17 01 2025
  • anons-ONE-CHRISTMAS-TREE-26-12-2024
  • THE-WAY-Pshenko
  • anons-INTELLECTUAL-RING 30 01 2025
  • anons-ExLibris
  • anons-presidential library
  • anons-litres
  • anons-elib-nlb
  • shkola-mastak
  • anons-echz
  • АНОНС
  • АНОНС
  • АНОНС
  • АНОНС
  • АНОНС
  • АНОНС
  • АНОНС
  • АНОНС
  • АНОНС
  • АНОНС

К Году благоустройства
К 80-летию Великой Победы

«Мы ўсе жывём пад зоркамі матуль»: вобраз маці ў паэзіі Рыгора Барадуліна з цыкла

 
charawnik-rodnaga-slova
 

«МЫ ЎСЕ ЖЫВЁМ ПАД ЗОРКАМІ МАТУЛЬ»

Вобраз маці ў паэзіі Рыгора Барадуліна

 

 

Мы ўсе жывём пад зоркамі матуль.

І гэты свет

Сагрэлі нам матулі...

 

Рыгор Іванавіч Барадулін – паэт шматгранны і нават у нейкай ступені непрадказальны ў сваёй творчасці. Але разам з тым ёсць тэмы, якія заўсёды прысутнічаюць у шматмерным полі яго паэтычнай фантазіі. Найперш гэта тэма Бацькаўшчыны, роднага краю, бацькоўскага дому, любоў да маці.

Вобраз маці ўпершыню ўзнікае ў цыкле вершаў «Трыпціх», у якім аўтар расказаў пра родную зямлю і яе працавітых гераічных людзей.

«Трыпціх» – гэта асэнсаванне свайго роду, прыналежнасці да роднай зямлі:

Ад бацькі свайго

ў радню

Я атрымаў

з дзяцінства

Шырокую далоню –

Тапарышча

любое

сцісну!

Рыгор Барадулін рос без бацькі, і вобраз маці займае ў яго творчасці асаблівае месца. Маці ўвасабляе для яго ўвесь сусвет. Верш «Веды» – своеасаблівы гімн мацярынскай мужнасці, стойкасці, цярплівасці і мудрасці:

Малапісьменная

Паводле дадзеных глухіх анкет,

Мама смела ведала свет.

Дзіўлюся рознабаковасці ведаў

Маці –

Ведала, што для чаго

На небе,

У лузе,

У хаце...

У творах адлюстраваліся многія аўтабіяграфічныя моманты з жыцця самога аўтара і яго маці, якая, рана застаўшыся ўдавой, павінна была ведаць «усе навукі» на свеце, каб выжыць і выгадаваць сына. Але разам з тым Барадулін стварае абагульнены, тыповы партрэт беларускай жанчыны — маці, без спрадвечнай мудрасці якой усе мы былі б «непісьменныя самыя», без якой немагчымае было б існаванне самой нацыі.

Для паэта маці – увасабленне дабра і справядлівасці, спагады і жалю, чалавечай шчодрасці і самаахвярнасці. І невыпадкова адна з кніг Рыгора Барадуліна носіць назву «Евангелле ад мамы». Яна асвечана дабравесцем, благаславеннем, бо маці – пачатак жыцця, ідэал працавітасці, сумлення і дабрыні, зберагальніца маральных каштоўнасцей, выпрацаваных чалавецтвам на працягу вякоў. З радкоў вершаў «Куліна», «Матчына хата», «Матчыны рукі», «Веды», «Вогнепаклонніца» паўстае вобраз маці паэта Куліны Андрэеўны. Гэта звычайная вясковая жанчына, якую не песціў лёс, яна не дачакалася з вайны мужа, адна гадавала сына, перажыла пасляваенныя цяжкасці.

У творах паэта рэальны, чалавечы вобраз маці паступова перарастае ў адзіны суладны вобраз Радзімы:

Мамы не стала – не стала Радзімы,

Дзе нарадзіўся старэць.

І падалася душа ў пілігрымы

З мараю маму сустрэць.

  


01

Барадулін, Р. І. Евангелле ад Мамы : кніга паэзіі / Р. І. Барадулін. — Мн. : Мастацкая літаратура, 1995. — 462 с.


Маці. Мова. Малітва.

Пад гэтым трохзор'ем адыходзіць з прытулку часовага. Святло Вечнай кнігі, Матчына дабравесце, Матчына багаславенне, жыццёвы тлум і сум развітання – у новай кнізе Рыгора Барадуліна «Евангелле ад Мамы».



02

 

Барадулін, Р. І. Белая яблыня грому : выбр. старонкі лірыкі, 1954—1978 / Р. І. Барадулін. — Мн. : Маст. лiт., 1979. — 174 с.


У 1959 годзе ў выпускніка Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта імя У. І. Леніна Рыгора Барадуліна выйшаў зборнік вершаў «Маладзік над стэпам». «Белая яблыня грому» як–бы падсумоўвае творчы набытак паэта за 25 гадоў яго працы ў паэзіі.

 


03

Барадулін, Р.І. Ксты : [вершы] / Р.І. Барадулін. — Мн. : Рымска-катал. парафія св. Сымона і св. Алены, 2009. — 528 с.


Падзяка Усявышняму і Маме, спроба наблізіцца да сэнсу Вечнае Кнігі, жаданне пачуць душу людскую і сваю – у кнізе «Ксты».

 


04

Барадулін, Р. І. Сны сасны : [вершы] / Рыгор Барадулін ; фата В. Грудзько. — Мінск : Галіяфы, 2014. — [158] с. + 1 электрон. опт. диск (CD-ROM)


Кніжка выбраных вершаў, агучаная аўтарам і аздобленая фотаабразкамі, якія зрабіў Вадзім Грудзько.


05

Барадулін, Р. І. Трэба дома бываць часцей... : выбр. старонкі лірыкі / Р. І. Барадулін. — Мн. : Маст. лiт., 1993. — 352 с.


У аднатомнік народнага паэта Беларусі Рыгора Барадуліна «Трэба дома бываць часцей...» увайшлі лепшыя радкі лірыкі.

Радзіма, паганскія карані беларусаў, каханне і смерць, любоў да Маці, жыццё ва ўсіх ягоных нечаканасцях, роспач і зварот да Бога – усё гэта ў паэзіі Рыгора Барадуліна.

 


06

Барадулін, Р. І. Вечалле : кніга паэзіі / Р. І. Барадулін. — Мн. : Маст. лiт., 1980. — 335 с.


Радзіма, любоў, каханне – гэтыя словы праходзяць асноўным матывам новай кнігі лірыкі лаўрэата Дзяржаўнай прэміі БССР імя Янкі Купалы Рыгора Барадуліна. Вобраз маці з гадамі ўсё бліжэй і балючэй для паэта. Назву кнізе дало ўшацкае возера Вечалле.

 


07

Барадулін, Р. І. Босая зорка : паэзія / Р. І. Барадулін. - Мн. : ГА Беларускае таварыства «Кніга», 2001. — 177 с.


«Босая зорка» – новая кніга лірыкі народнага паэта Беларусі Рыгора Барадуліна. Вечаровы роздум і ранішняе парыванне, прамаўленне да Звышняга і зямны клопат, біблейскія балады і ахвярынкі–жарынкі затуліліся пад дахам вокладкі ад золкай залевы будзёнасці.

 


08

Барадулін, Р. І. Рум : новая кн. лірыкі / Р. І. Барадулін. — Мн. : Маст. лiт., 1974. — 192 с.


Новую кнігу лірыкі вядомага беларускага паэта Рыгора Барадуліна склалі вершы, напісаныя за апошнія гады. Яны розныя па тэматыцы. Але іх аб'ядноўвае адно – любоў да Радзімы, Маці і матчыных песень, да блізкіх і далёкіх сяброў. Як і ў папярэдніх кнігах, мова паэта ярка метафарычная, вобразная, асветленая дасціпным гумарам і павагай да чытача.


09

Барадулін, Р. І. Рунець, красаваць, налівацца! : лірыка / Р. І. Барадулін. — Мн. : Дзяржвыд БССР, 1961. — 123 с.


«Рунець, красаваць, налівацца!». Такім народным выразам у нас, у Беларусі, люструецца пара, калі расце і выспявае жыта. Рунець, красаваць, налівацца! – гэтыя словы стасуюцца і да маладосці нашай зямлі, нашай паэзіі, і да несмяротнасці і трываласці нашай вялікай справы. І гэтак жа, як гаворыць сейбіт, кідаючы ў цёплую раллю зярняты, хочацца пажадаць маладому сучасніку: «Рунець, красаваць, налівацца!».

 


10

Барадулін, Р. І. У неба пехатою : апошнія вершы / Рыгор Барадулін ; [укладанне, пасляслоўе С. Шапрана ; прадмова У. Някляева]. — Мн. : Медыял, 2014. — 223 с.


24 лютага 2014 года Рыгор Барадулін сустрэў 79-ты дзень нараджэння, а 2 сакавіка яго не стала. У кнігу «У неба пехатою» ўвайшлі выбраныя вершы апошніх гадоў, пэўная частка якіх друкуецца ўпершыню па рукапісах Рыгора Барадуліна. Выданне падрыхтавана да саракавін па нашым паэце.


11

Вушацкі словазбор Рыгора Барадуліна / [уклад. Н. Давыдзенка ; прадм. У. Някляева]. — Мн. : Кнігазбор, 2013. — 386 с.


Пад адной вокладкай нарэшце сабраныя неацэнныя скарбы беларускай мовы, якія, пачынаючы са школьных гадоў , бесперапынна занатоўваў за роднымі й землякамі народны паэт Беларусі, – асобныя словы, прымаўкі й пад'ялдычкі, зычэнні й грозьбы, а таксама народны каляндар, замовы, стравы, гаспадарчыя й жыццёвыя парады й шмат іншага.

Трэці раздзел склалі запісы жывой ушацкай гаворкі, у якіх і гісторыя, і побыт, і душа народа – усё жыццё, як яно ёсць.

 


12

Барадулін, Р. І. Руны Перуновы : выбр. творы / Р. І. Барадулін. — Мн. : Радыёла-плюс, 2006. — 496 с.


У кнігу ўвайшлі выбраныя творы народнага паэта Беларусі, намінанта Нобелеўскай прэміі па літаратуры Рыгора Барадуліна. У кнізе змешчаныя як хрэстаматыйныя вершы, так і тыя, што друкуюцца ўпершыню.


13

Шапран, С. Тры мяхі дзядзькі Рыгора, альбо сам-насам з Барадуліным / Сяргей Шапран. — Мінск : І. П. Логвінаў, 2012. — 362 с.


«Тры мяхі дзядзькі Рыгора, альбо сам-насам з Барадуліным» – кніга гутарак журналіста, лаўрэата літаратурнай прэміі імя Алеся Адамовіча Сяргея Шапрана з Рыгорам Барадуліным, размова ў якой ідзе не толькі пра чалавечы лёс народнага паэта Беларусі, але і пра родную Ушаччыну, пра маму Акуліну Андрэеўну і самых блізкіх сяброў: Васіля Быкава, Уладзіміра Караткевіча, Міхася Стральцова, Генадзя Бураўкіна, Уладзіміра Някляева. І ў непарыўнай сувязі з гэтым – пра літаратуру, родную мову і пра краіну.


14

Барадулін, Р. І. Лепей / Рыгор Барадулін ; [уклад., прадм. Глеба Лабадзенка]. — Мн. : Ігар Віркоўскі, 2013. — 103 с. + 1 электрон. опт. диск (DVD-ROM)


Кніга «Лепей» – гэта ўнікальны зборнік рукапісаў народнага паэта Беларусі Рыгора Барадуліна. Кніга не мае ніводнай друкаванай літары, усё напісана Рыгорам Барадуліным ад рукі, матэрыял узяты з нататнікаў паэта. У дадатак да кнігі ідзе падарункавы камплект: унікальныя фотакарткі і дыск з аўдыякнігай, тэкст для якой агучвала народная артыстка Беларусі Зінаіда Бандарэнка.

 


 

ЛІТАРАТУРА

1. Барадулін, Р. Народны паэт Беларусі Рыгор Барадулін: «Я да гэтага часу сябе вінавачу, што мала маме пісаў...» / Р. Барадулін // Звязда. — 2009. — 9 ліп. — С. 1—2.

2. Барадулін, Р. Песні матчыны з Вушаччыны / Р. Барадулін // Полымя. — 2001. — №4. — С. 266—268.

3. Барадулін, Р. «Мы ўсе жывём пад зоркамі матуль» : [вершы з раздзела «З застрэшша мамінае хаты» кнігі «Ксты»] / Р. Барадулін // Роднае слова. — 2006. — № 10. — С. 14—15.

4. Барадулін, Р. «Бога і маму ў душы нашу» / Р. Барадулін // Дзеяслоў. — 2003. — № 2. — С. 3—10.

5. Барадулін, Р. Песні матчыны з Вушаччыны / Р. Барадулін // Полымя. — 2001. — №4. — С.266—268

6. Лапато, І. «...Для тых, хто не страціў здольнасці адчуваць» / Р. Барадулін // Звязда. — 2009. — 22 верас. — С. 4.

7. Сабуць, А. Э. «Біблія слова матулінага» : барадулінскае ліставанне з маці / Аліна Сабуць, Нона Шандроха // Роднае слова. — 2011. — № 6. — С. 28—31.

8. Шапран, С. У. Мова = Мама : успамінаючы Рыгора Барадуліна / Сяргей Шапран // Роднае слова. — 2015. — № 2. — С. 9—12.

 

СПАСЫЛКІ

arrow Афіцыйны сайт Рыгора Барадуліна

arrow Белорусская цифровая библиотека Library.by. Рыгор Барадулін

arrow Коллекция электронных книг «Мир книг». Рыгор Бородулин

arrow Онлайн библиотека «Флибуста». Рыгор Бородулин