ДАЙСЦІ ДА БЕЛАРУСІ

АЎТАРСКІ КАНЦЭПТ П’ЕСЫ Я. КУПАЛЫ “РАСКІДАНАЕ ГНЯЗДО”

Паводле некаторых крытычных ацэнак п'еса “Раскіданае гняздо” можа ўявіцца самым тэндэнцыйным ды просталінейным з драматургічных твораў Я. Купалы. Канфлікт драмы адназначна трактаваўся як класавы антаганізм; абсалютызавалася сацыяльная дамінанта зместу; наконт складанасці стылю і выяўленчых сродкаў дапускалася хіба што адна агаворка — у творы сям-там пракідаюцца “алегорыі” або “сімвалічныя элементы”.

Драматычныя творы Янкі Купалы, у прыватнасці драма “Раскіданае гняздо”, як і яго паэтычныя творы, адлюстроўваюць галоўным чынам жыццё найбяднейшай часткі беларускага сялянства ў пачатку XX ст.,  барацьбу за зямлю і волю.

Паміж тым Купала ў “Раскіданым гняздзе” не больш тэндэнцыйны і катэгарычны, чым у сваіх «цьмяных» драматычных паэмах. Прычына не толькі ў тым, што сам драматургічны жанр абавязваў аўтара адступіцца крыху ў бок, дазволіць характарам самаразвівацца, самавыказвацца. Ёсць шэраг прычын жанравага, канцэптуальнага, стылёвага плана, таксама гістарычных, сацыяльных, якія вымагалі ад Купалы гранічнай далікатнасці і асцярожнасці ў пракламацыі ўласнай пазіцыі, уласнага стаўлення да падзеяў, якімі жыве п'еса.

П’есай “Раскіданае гняздо” Янка Купала вырашаў праблему стварэння нацыянальнай драмы. Цесна звязаная з нацыянальнай глебай, напісаная пад уздзеяннем класічнай рускай драматургіі, п’еса была і застаецца адным з лепшых твораў беларускай літаратуры.

Для чытачоў бібліятэкі аддзел краязнаўчай літаратуры і бібліяграфіі падрыхтаваў выставу пад назвай “Дайсці да Беларусі : аўтарскі канцэпт п’есы Я. Купалы “Раскіданае гняздо”, якая пройдзе з 2 мая па 2 чэрвеня, і бібліяграфічны спіс літаратуры, якая прадстаўлена на ёй. Увазе прыхільнікаў сайта прапаноўваецца кароткі агляд некаторых кніг і артыкулаў з перыядычных выданняў, якія перадаюць тэматычны змест экспазіцыі.

1. Васючэнка, П. Драматургiчная спадчына Янкi Купалы : вопыт сучаснага прачытання / П. Васючэнка. — Мінск : Навука i тэхнiка, 1994. — 173 с.

2. Гаробчанка, Т. Я. Купалаўскія вобразы на беларускай сцэне / Т. Я. Гаробчанка. — Мінск : Навука і тэхніка, 1976. — 120 с.

3. Гніламёдаў, У. В. Янка Купала : жыцце і творчасць / У. В. Гніламёдаў. — Мінск : Беларуская навука, 2002. — 238 с.

4. Гніламёдаў, У. В. Янка Купала. Новы погляд : дапаможнік для настаўніка / У. В. Гніламёдаў. — Мінск : Народная асвета, 1995. — 176 с.

5. Есакоў, А. Купала і беларускі тэатр / А. Есакоў. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1972. — 220 с. : іл.

6. Казлоўская, М. М. Універсальнае ў драматычным канфлікце п’есы Янкі Купалы «Раскіданае гняздо» / М. М. Казлоўская // Веснік БДУ. Сер. 4, Філалогія. Журналістыка. Педагогіка –– 2006. — № 3. — С. 10—14.

7. Купала, Я. П’есы. Публіцыстыка. Янка Купала пра сябе / Я. Купала. — Мінск : ГА БТ «Кніга», 2002. — 528. : іл.

8. Ленсу, Е. Я. Фольклорные традиции в дооктябрьском творчестве Янки Купалы / Е. Я. Ленсу. — Минск : Высшая школа, 1965. — 122 с.

9. Максімовіч, В. А. Беларуская літаратура першай трэці ХХ стагоддзя : вучэбны дапаможнiк для ВНУ / В. А. Максімовіч. — Мінск : Беларуская навука, 2006. — 424 с.

10. Максімовіч, В. Праблема аўтарскай пазіцыі ў драме Янкі Купалы «Раскіданае гняздо» / В. Максімовіч // Роднае слова –– 2003. — № 3. — С. 24—26.

11. Сабалеўскі, А. В. «Раскіданае гняздо» / А. В. Сабалеўскі // Янка Купала : энцыклапедычны даведнік / рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск : БелСЭ, 1986. — С. 525—527. : іл.

12. Тарасава, Т. М. Да праблемы сімвалісцкай вобразнасці ў драмах Янкі Купала «Раскіданае гняздо» і Марыса Метэрлінка «Сляпыя» / Т. М. Тарасава // Янка Купала і Якуб Колас у кантэксце славянскіх літаратур : матэрыялы Міжнароднай навукова-тэарэтычнай канферэнцыі, 3-4 кастрычніка2002 г. / рэдкал.: У. В. Гніламёдаў (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск : Беларуская навука, 2002. — С. 225—228.

13.  Ярош, М. Г. Драматургія Янкі Купалы / М. Г. Ярош. — Мінск : Выдавецтва АН БССР, 1959. — 146 с.

	Максімовіч, В. А. Беларуская літаратура першай трэці ХХ стагоддзя : вучэбны дапаможнiк для ВНУ / В. А. Максімовіч. — Мінск : Беларуская навука, 2006. — 424 с.   Даецца сістэмна-канцэптуальная характарыстыка беларускай літаратуры першай трэці XX ст. На багатым фактычным матэрыяле аналізуюцца творы Я. Купалы, Я. Коласа, М. Багдановіча, 3. Бядулі, М. Гарэцкага і інш. Аўтар акцэнтуе ўвагу на самых розных аспектах і праблемна-тэматычных вузлах аналізуемых твораў, робіць акцэнт на новым прачытанні праграмных твораў. Змешчана тэматыка пісьмовых работ, прыводзіцца спіс асноўнай літаратуры па тэме, даецца тлумачэнне навуковых тэрмінаў і паняццяў, якія сустракаюцца ў тэксце.
	Янка Купала : энцыклапедычны даведнік / рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск : БелСЭ, 1986. — 727 с. : іл. “Янка Купала” – першая на Беларусі персанальная энцыклапедыя. Асвятляючы асноўныя моманты жыцця і творчасці народнага паэта Беларусі, даведнік з’яўляецца пэўным падрахункам развіцця купалазнаўства. У ім 3095 артыкулаў. У артыкулах пра творы Я. Купалы, апрача асвятлення іх зместу, тэматычнай і сюжэтнай накіраванасці, аналізу выяўленчых сродкаў, даецца інфармацыя пра першую публікацыю твора, пераклады яго на мовы народаў СССР і замежныя. Змешчаны артыкулы пра мастацкія і публіцыстычныя творы паэта, кожнае прыжыццёвае іх выданне. Пэўную частку матэрыялаў даведніка складаюць праблемныя артыкулы пра творчасць Я. Купалы – пра лірыку, драматургію, публіцыстыку, паасобныя жанры, вобразы, найбольш пашыраныя ў яго паэзіі.
	Янка Купала і Якуб Колас у кантэксце славянскіх літаратур : матэрыялы Міжнароднай навукова-тэарэтычнай канферэнцыі, 3-4 кастрычніка 2002 г. / рэдкал.: У. В. Гніламёдаў (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск : Беларуская навука, 2002. — 319 с. Даклады і паведамленні Міжнароднай навукова-тэарэтычнай канферэнцыі, прысвечанай 120-годдзю народных паэтаў Беларусі Янкі Купалы і Якуба Коласа, сведчаць пра вызваленне літаратуразнаўчай навукі ад агульнаверыфікацыйных выказванняў-палажэнняў і пазначаюць яе выхад на інтэграцыйны ўзровень пазнаваўчых метадаў гуманітарных навук. Кніга адрасуецца ўсім, каго цікавяць праблемы развіцця беларускай літаратуры, купала- і коласазнаўства.

• Вперёд >