КАРПАТЛІВАЯ ПРАЦА НАД СЛОВАМ

МОВА ТВОРАЎ КУПАЛЫ

Паэтычныя творы Янкі Купалы адлюстроўваюць яго думкі, перадаюць пачуцці, выказваюць інтэнцыі паэта. І ўсё гэта перададзена з дапамогай слова, праз якое аўтар выказвае сваё мастацкае ўспрыманне свету, адлюстроўвае свой час і навакольны свет і ўздзейнічае на слухача-чытача. Майстэрскае валоданне словам дазволіла паэту здзівіць чытача той лёгкасцю, эстэтычнасцю формы і глыбінёй зместу, той музыкальнасцю сваіх твораў і разнастайнасцю іх рытмаў, мелодыкі, багаццем лексічных рэсурсаў і сэнсавай шматпланавасць паэтычнага слова.

Выкарыстанне паэтам слова ў незвычайных словаспалучэннях адлюстроўвае працэс эстэтычнай рэалізацыі магчымасцяў сістэмы мовы і раскрывае ролю паэта ў выяўленні і расшырэнні патэнцыяльных магчымасцяў беларускага слова, яго семантычнага аб'ёму.

Спалучальнасць, месцазнаходжанне слова ў паэтычных творах Янкі Купалы абумоўлены як задачамі, мэтамі аўтара, зместам твора, так і асаблівасцямі нормы паэтыкі: эстэтычнасць уздзеяння, метрычнасць і рытмічнасць паэзіі, выдзяленне, падкрэсліванне гучання і семантыкі слова, запаволены тэмп чытання.

Аснову музыкальнасці і своеасаблівасць вершаваных твораў Янкі Купалы складае прыём паўтору, які праяўляецца ў розных відах з рознымі мэтамі, з якіх найбольшае пашырэнне і адметнасць у паэта складае ўзмацненне гучання, сэнсу, выражэнне эмоцый.

Выбар слова, яго выкарыстанне ў паэтычным тэксце характарызуе Янку Купалу як эмацыянальнага, рамантычнага, узнёслага і адначасова зямнога, дзейснага, імпульсіўнага чалавека.

Для чытачоў бібліятэкі аддзел краязнаўчай літаратуры і бібліяграфіі падрыхтаваў выставу пад назвай “Карпатлівая праца над словам : мова твораў Купалы”, якая пройдзе з 2 красавіка па 2 мая, і бібліяграфічны спіс літаратуры, якая прадстаўлена на ёй. Увазе наведвальнікаў сайта прапаноўваецца кароткі агляд некаторых кніг, якія перадаюць тэматычны змест экспазіцыі.

1. Бярозкін, Рыгор Саламонавіч. Свет Купалы : думкі і назіранні / Рыгор Саламонавіч Бярозкін. — Мінск : Беларусь, 1965. — 303 с.

2. Ванкович, Л. А. Лексика произведений Янки Купалы 1905-1907 годов : автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук / Л. А. Ванкович. — Минск, 1964. — 20 с.

3. Гапава, Валянціна Ігнатаўна. Перачытваючы "Спадчыну" Янкі Купалы / Валянціна Ігнатаўна Гапава. — Мінск : Навука і тэхніка, 1983. — 135 с.

4. Гніламёдаў, У. В. Янка Купала. Новы погляд : дапаможнік для настаўніка / У. В. Гніламёдаў. — Мінск : Народная асвета, 1995. — 176 с.

5. Гніламёдаў, У. В. Янка Купала : жыцце і творчасць / У. В. Гніламёдаў. — Мінск : Беларуская навука, 2002. — 238 с.

6. Гульман, Роза Ізраільеўна. Тэксталогія твораў Янкі Купалы : пытанні вызначэння аўтэнтычнага тэксту / Роза Ізраільеўна Гульман. — Мінск : Навука і тэхніка, 1971. — 176 с.

7. Гутараў І. Аб народнасці эстэтыкі і паэтыкі Я. Купалы / І. Гутараў // Любімы паэт беларускага народа / склад.: І. Жыдовіч, У. Луцэвіч. — Мінск : Выд-ва Акад. навук БССР, 1960. — С. 90—121.

8. Ленсу, А. Я. Станаўленне метаду сацыялістычнага рэалізму ў творчасці Янкі Купалы / А. Я. Ленсу. — Мінск : Выд-ва М-ва вышэйш., сярэд. спец. і праф. адукацыі БССР, 1962. — 87 с.

9. Ленсу, Елена Яковлевна. Фольклорные традиции в дооктябрьском творчестве Янки Купалы / Елена Яковлевна Ленсу. — Минск : Высшая школа, 1965. — 122 с.

10. Ляшчынская, Вольга Аляксееўна. Слова ў паэзіі Янкі Купалы / Вольга Аляксееўна Ляшчынская. — Мнінск : Беларуская навука, 2004. — 272 с.

11. Максімовіч, В. А. Беларуская літаратура першай трэці ХХ стагоддзя : вучэбны дапаможнiк для ВНУ / В. А. Максімовіч. — Мінск : Беларуская навука, 2006. — 424 с.

12. Навуменка, Іван Якаўлевіч. Янка Купала / Іван Якаўлевіч Навуменка. — Мінск : Вышэйшая школа, 1980. — 205 с.

13. Пуцявінамі Янкі Купалы : дакументы і матэрыялы / уклад. Г. В. Кісялёў ; рэд.: В. В. Барысенка, М. І. Мушынскі. — Мінск : Навука і тэхніка, 1981. — 312 с.: іл.

14. Станкевіч, Станіслаў. Янка Купала : на 100-ыя ўгодкі ад нараджэньня / Станіслаў Станкевіч. — Нью Ёрк : Выд-ва газ. "Беларус", 1982. — 144 с.

15. Янка Купала : энцыклапедычны даведнік / рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск : БелСЭ, 1986. — 727 с.: іл.

	Бярозкін Рыгор Саламонавіч. Свет Купалы : думкі і назіранні / Рыгор Саламонавіч Бярозкін. — Мінск : Беларусь, 1965. — 303 с. Гэта кніга – не манаграфія пра Янку Купалу, не крытыка-біяграфічны нарыс пра яго жыццё і творчасць. Аўтар паставіў сабе за мэту прачытаць уголас выдатнага беларускага паэта, высветліць некаторыя заканамернасці яго творчага метаду, вобразнага мыслення і лірычнага стылю. Ён мог бы назваць сваю кнігу «Мой Купала», бо ў аналізе імкнуўся зыходзіць са свайго ўласнага ўспрыняцця і адчування купалаўскага радка, вобраза, верша. Аўтар цвёрда перакананы, што толькі шырокае і ўсебаковае абмеркаванне праблем Купалаўскай творчасці будзе садзейнічаць далейшаму росту купалазнаўства ў чытачоў.
	Гапава Валянціна Ігнатаўна. Перачытваючы "Спадчыну" Янкі Купалы / Валянціна Ігнатаўна Гапава. — Мінск : Навука і тэхніка, 1983. — 135 с. Упершыню даследуецца паэтычная кніга «Спадчына» як арганічнае ідэйна-мастацкае адзінства, асвятляюцца некаторыя заканамернасці мастацкага мыслення паэта, яго страсныя творчыя пошукі на адказным этапе гісторыі беларускага народа. Паказана цесная ўзаемасувязь жыццёвага шляху Купалы і яго паэзіі, адзначаны цікавыя аспекты творчых сувязей з сусветнай паэтычнай класікай. Кніга разлічана на студэнтаў-філолагаў, выкладчыкаў беларускай літаратуры, шырокае кола чытачоў. Книга рассчитана на студентов-филологов, преподавателей белорусской литературы, широкий круг читателей.
	Гніламёдаў У. В. Янка Купала. Новы погляд : дапаможнік для настаўніка / У. В. Гніламёдаў. — Мінск : Народная асвета, 1995. — 176 с. У кнізе па-новаму асвятляецца творчая спадчына Янкі Купалы – ад першых вершаў і паэм да апошніх выступленняў. Пераасэнсоўваюцца такія буйныя яго творы, як "Адвечная песня", "Сон на кургане" , "Магіла льва", "Над ракой Арэсай", "Безназоўнае", "Тутэйшыя" і інш. Аўтар імкнецца пераадолець ідэалагічныя штампы, скажэнні, недагаворанасць, якія да гэтага часу перашкаджаюць зразумець сапраўднага Купалу.
	Ляшчынская Вольга Аляксееўна. Слова ў паэзіі Янкі Купалы / Вольга Аляксееўна Ляшчынская. — Мінск : Беларуская навука, 2004. — 272 с. У кнізе аналізуецца мова паэзіі Янкі Купалы, ужыванне слова ў кантэксце твора, адлюстраванне праз слова часу, светапогляду паэта, вызначаецца роля паэзіі беларускага песняра ў развіцці і станаўленні беларускай літаратурнай мовы, вобразна-выяўленчых сродкаў. Прызначаецца для студэнтаў, выкладчыкаў і шырокага кола чытачоў, якія цікавяцца праблемамі мовы, моўнай спадчыны беларускага песняра.

• < Назад
• Вперёд >