Узысці на сваю галгофу : перачытваючы раман У. Караткевіча "Хрыстос прызямліўся ў гародні"

Аддзел беларускай літаратуры наладзіў выставу з цыкла “Пад чароўным ветразем стагоддзяў”, прысвечаную лепшаму гістарычнаму раману У. С. Караткевіча “Хрыстос прызямліўся ў Гародні”.

Падзеі рамана адбываюцца год на трыста раней, чым у “Каласах пад сярпом тваім” – у далёкім XVI стагоддзі. Галоўны герой рамана – не толькі плод аўтарскай выдумкі. У “Хроніцы Белай Русі” Мацея Стрыйкоўскага ёсць некалькі радкоў пра тое, што пры каралі Жыгімонце I і на Гродзеншчыне знайшоўся самазванец, які “собе пріпісаў і прівлашчаў” імя Хрыста. Гэтых скупых звестак аказалася дастаткова, каб абудзіць фантазію пісьменніка.

“Хрыстос прызямліўся ў Гародні” – гэта нешта своеасаблівае, нават для творчасці Караткевіча. Калі ў яго іншых празаічных творах чытач знаходзіў філасофска-эстэтычнае асэнсаванне ўзаемаадносін Асобы і грамадства ў пэўны гістарычны час, нейкі своеасаблівы літаратурны злепак з гістарычнай Матрыцы, то “Хрыстос…” вылучаецца паспяховай спробай мастацкага прачытання такога сусветна вядомага рэлігійна-духоўнага помніка, як Евангелле.

ЛІТАРАТУРА

1. Верабей, А. Абуджаная памяць / А. Верабей. – Мн., Мастацкая літаратура, 1997. – 256 с. 

2. Верабей, А. Уладзімір Караткевіч : жыццё і творчасць / А. Верабей. – Мн., Беларуская навука, 2005. – 271 с.

3. Караткевіч, У. Збор твораў : у 8 т. / У. Караткевіч. – Мн. : Мастацкая літаратура, 1990. – Т. 6. Хрыстос прызямліўся ў Гародні : раман. – 494 с.

4. Караткевіч, У. Хрыстос прызямліўся ў Гародні / У. Караткевіч. – Мн., Мастацкая літаратура, 1972. – 468 с.

5. Караткевіч, У. Хрыстос прызямліўся ў Гародні / У. Караткевіч. – Мн., Мастацкая літаратура, 2007. – 589 с.

6. Конан, І. Нацыянальная гуманістычная ідэя ў рамане “Хрыстос прызямліўся ў Гародні” Уладзіміра Караткевіча / І. Конан // Роднае слова. – 2007. – № 3. – С. 6–7.

7. Леонова, Е. “С тобой, как с деревом побег, срослась…» / Е. Леонова // Уладзімір Караткевіч і яго творчасць у еўрапейскім культурным аспекце : навуковы зборнік. – Мн. : Беларускі кнігазбор, 2000. – С. 168–183.

8. Лявонава, Е. Алюзія на вобраз Хрыста ў рамане У. Караткевіча “Хрыстос прызямліўся ў Гародні” і сусветная літаратурная традыцыя / Е. Лявонава // Беларуская мова і літаратура. – 2001. –№ 4. – С. 121–126.

9. Лявонава, Е. Інтэрпрэтацыя біблійных вобразаў у літаратуры : Марыя Магдаліна ў рамане У. Караткевіча “Хрыстос прызямліўся ў Гародні” / Е. Лявонава // Роднае слова. – 2001. – № 11. – С. 9–15.

10. Лявонава, Е. “Узысці на сваю Галгофу…” : інтэрпрэтацыя біблейскіх вобразаў і матываў у рамане Уладзіміра Караткевіча “Хрыстос прызямліўся ў Гародні” і сусветная літаратурная традыцыя / Е. Лявонава // Лявонава, Е. Агульнае і адметнае. – Мн., Мастацкая літаратура, 2003. – С. 90–126.

11. Мальдзіс, А. Жыцце і ўзнясенне Уладзіміра Караткевіча : партрэт пісьменніка і чалавека / А. Мальдзіс. – Мн., Мастацкая літаратура. – 1990. – 230 с.

12. Русецкі, А. Уладзімір Караткевіч : праз гісторыю ў сучаснасць / А. Русецкі. – Мн., Мастацкая літаратура, 2000. – 300 с.

13. Салдаценка, Н. На шляху да вобраза : парцэляцыя як сінтаксічны сродак павышэння інфармацыйнасці тэксту (на матэрыяле рамана У. Караткевіча “Хрыстос прызямліўся ў Гародні”) / Н. Салдаценка // Роднае слова. – 1994. – № 7–8. – С. 49–52.

14. Сцяпанава, А. Рысы постмадэрнізму ў творах Уладзіміра Караткевіча / А. Сцяпанава // Роднае слова. – 1998. – № 4. – С. 54–58.

15. Чарнышова, Л. Адлюстраванне народных і хрысціянскіх уяўленняў пра змяю ў рамане Уладзіміра Караткевіча “Хрыстос прызямліўся ў Гародні” / Л. Чарнышова // Веснік Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта культуры і мастацтваў. – 2007. – № 7. – С. 27–32.